სოციალურ-ფსიქოლოგიური დაკვირვების ჩატარების პროცესში არაერთხელ დამტკიცდა, რომ პრაქტიკაში გადაწყვეტილების მიღების ჯგუფური მეთოდები უფრო ეფექტური აღმოჩნდა, ვიდრე ინდივიდუალურად მიღებული. გადაწყვეტილების მიღების ჯგუფური მეთოდები დღეს გამოიყენება საზოგადოებრივი ცხოვრების მრავალ სფეროში.
ჯგუფური გადაწყვეტილების ფენომენი
პირველად, მეორე მსოფლიო ომის დროს, შეერთებულ შტატებში ჩატარდა ექსპერიმენტები ისეთი სოციალურ-ფსიქოლოგიური ფენომენის შესახებ, როგორიცაა ჯგუფური გადაწყვეტილება. შემდეგ ინდუსტრიას დაადგა ამოცანა შეცვალოს მყიდველების დამოკიდებულება ზოგიერთი საკვები პროდუქტისა და, განსაკუთრებით, ქვეპროდუქტების მიმართ, რომლებიც ხორცის ჩანაცვლებას ცდილობდნენ. ექსპერიმენტში დიასახლისების რამდენიმე ჯგუფი მონაწილეობდა. ერთ ჯგუფს მხოლოდ ისწავლეს ამ ტიპის პროდუქტის სარგებლიანობისა და ხორცის ნაცვლად სუბპროდუქტების შეძენის სურვილის შესახებ, მეორე ჯგუფში გაიმართა დისკუსიები და დისკუსიები, რომელშიც მონაწილეობდა ჯგუფის ყველა წევრი. რამდენიმე ხნის შემდეგ გაირკვა, რომ პირველ ჯგუფში მოსაზრება შემოთავაზებული ახალი პროდუქტების შესახებ მხოლოდ 3% -ით შეიცვალა, ხოლო დანარჩენ ჯგუფებში შინაური ცხოველების მიმართ ერთგულება 32% -ით გაიზარდა.
ფსიქოლოგებმა, რომლებმაც ეს ფენომენი შეისწავლეს, ახსნეს იმით, რომ პირველი ჯგუფის დისკუსიის პასიურმა მონაწილეებმა მიიღეს გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად, სოციალური ჯგუფის მხარდაჭერის გარეშე და მხოლოდ წარსული გამოცდილების საფუძველზე. ჯგუფური დისკუსიების წევრებმა პასუხისმგებლობა იგრძნეს საერთო გადაწყვეტილების მისაღებად და ამან შეასუსტა აზროვნების ინერცია და ინოვაციებისადმი წინააღმდეგობა. როდესაც ყველამ დაინახა, რომ ჯგუფის დანარჩენი წევრებიც მიკერძოებულნი იყვნენ გარკვეული გადაწყვეტილების სასარგებლოდ, ამან გააძლიერა საკუთარი პოზიცია. ეს გადაწყვეტილება არ დაწესებულა და სწორედ ამიტომ მიიღო ჯგუფმა.
გადაწყვეტილების მიღების ჯგუფური მეთოდები
ამჟამად ჯგუფური გადაწყვეტილებების მისაღებად რამდენიმე ძირითადი მეთოდი გამოიყენება. ასე რომ, მეთოდი "ტვინის შტორმი" ან "კონსენსუსი" ემყარება პირველადი არასისტემური ინდივიდუალური იდეების ღია განხილვას, რომლის საფუძველზეც შემუშავდება კონსენსუსი ან გადაწყვეტილება. ზოგიერთ შემთხვევაში, მოსაზრებები გამოხატულია წერილობით და ტარდება დისკუსიის ხუთი რაუნდი. ტვინის შტორმის ამ ვარიანტს "635" ეწოდება.
როდესაც განხილვისთვის ბევრი დროა, გამოიყენება მიზნობრივი დისკუსიის მეთოდი. ჯგუფური გადაწყვეტილება მიიღება ექსპერტებს შორის ღია დისკუსიის დროს და განისაზღვრება ღია კენჭისყრით. მისი მინუსი არის გახსნილობა, რაც ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება გამოიწვიოს ხელისუფლებასთან დაპირისპირება. ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური მეთოდი არის "ინვერსიის მეთოდი", როდესაც ჯგუფის წევრებს შეუძლიათ გამოხატონ ნებისმიერი ასოციაციური აზრი, თუნდაც აბსურდული და ალოგიკური. ამ მეთოდისთვის ლიდერის როლი ძალიან მნიშვნელოვანია - ის მოითხოვს დიდ კომპეტენციას და განსაკუთრებულ ყურადღებას.
"დელფის მეთოდი", რომელშიც გამოიყენება მრავალი ანონიმური ინდივიდუალური განცხადება, რის შემდეგაც დისკუსია ტარდება წერილობით, ასევე შეიძლება მიეკუთვნოს პოპულარულს. რამდენიმე რაუნდის შემდეგ, მონაწილეები, როგორც წესი, ახერხებენ საერთო პრობლემის გადაჭრის გზას.
