შიზოფრენია არის მძიმე ფსიქიკური აშლილობა, რომელიც მიდრეკილია თანდათანობითი პროგრესირებისაკენ. ამ მდგომარეობის ერთ-ერთი საშიშროება არის თვითჰარმის (თვითდაზიანების)კენ მიდრეკილება და თვითმკვლელობისკენ მიდრეკილება. სამედიცინო სტატისტიკის თანახმად, შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანების 10% -ზე მეტმა თავი მოიკლა.
პირდაპირი აზრები ანგარიშის გასწორებაზე ცხოვრების ან თვითდაზიანების, აგრეთვე კონკრეტული მცდელობებისა და ქმედებების შესახებ შეიძლება გამოიხატოს როგორც ფსიქიკური მდგომარეობის გამწვავების მომენტებში, ასევე რემისიის სიტუაციაში.
ფსიქოზის პერიოდი
შიზოფრენიისთვის არსებობს რემისიის ტიპიური მომენტები - ე.წ.”მსუბუქი პერიოდები”, როდესაც ფსიქოზის სიმპტომები არ არის და დაავადების რეციდივის პერიოდები. რეციდივები ვლინდება, როგორც ფსიქოზის პირდაპირი ნიშნები, რომელიც თან ახლავს ამ პათოლოგიურ მდგომარეობას. ფსიქოზის მომენტებში სუიციდის რისკი, როგორც წესი, ძალიან მაღალია. Რატომ ხდება ეს?
- შიზოფრენიით დაავადებულ ადამიანში წარმოქმნილი ბოდვითი იდეებიდან შესაძლოა სუიციდისა და თვითდაზიანების აზრები იყოს გაბატონებული.
- თუ დაავადების "პროდუქტებს" შორის არსებობს ჰალუცინაციები, მაშინ სუიციდის მცდელობის რისკი კიდევ უფრო იზრდება. ხშირად ჰალუცინაციებს - ვიზუალურ და სმენას - შეიძლება ჰქონდეს იმპერატიული ფორმა, ანუ ის, ვინც დაუყოვნებლივ აძლევს ბრძანებებს ავადმყოფს. ასეთი ბრძანებები შეიძლება შეიცავდეს დამოკიდებულებას თვითდაზიანების მიმართ. გარდა ამისა, ჰალუცინაციები შეიძლება იმდენად საშიში იყოს, რომ ადამიანს, რომელსაც არ შეუძლია გააკონტროლოს თავისი მდგომარეობა, შეიძლება სცადოს თვითმკვლელობა, მხოლოდ შიშისგან და შფოთისგან თავის დასაღწევად, პანიკა.
- ცნობიერების დაბნეულობა, რომელიც დამახასიათებელია შიზოფრენიის გამწვავებისთვის, ასევე შეიძლება გახდეს თვითჰარმის ან თვითმკვლელობის მცდელობის საფუძველი.
- ირაციონალური შიში, პათოლოგიური შფოთვა, მტკივნეული შფოთვა, რომელიც ჰალუცინაციებისა და ბოდვითი იდეებისგან დამოუკიდებლად არსებობს, ავადმყოფი საშინელი ქმედებებისკენ უბიძგებს.
- ხშირად ფსიქოზის დროს პაციენტი იქცევა ძალადობრივად, მოუსვენრად, უკონტროლოდ. მან დაკარგა ძილი, მისი ფიზიკური აქტივობა ძალიან გაზრდილია და ა.შ. ასეთ მდგომარეობაში, ახლო ზემოქმედებასთან დაკავშირებით, ადამიანს შეუძლია გადაწყვიტოს ნებისმიერი ქმედება, მათ შორის თვითმკვლელობა.
რემისიის პერიოდი
შიზოფრენია არის დაავადება, რომელიც, თუნდაც სიმშვიდის მომენტებში, რაღაცნაირად ახსენებს თავს. ეს შეიძლება მოხდეს გარკვეული პიროვნული დეფექტების დახმარებით, რომლებიც თანდათან იზრდება, ან მუდმივი დეპრესიის, ზოგჯერ მწვავე მდგომარეობის გამო.
დეპრესიული აშლილობა, თუნდაც სხვა ფსიქიური პათოლოგიის განმტკიცების გარეშე, ზოგიერთ შემთხვევაში წარმოადგენს თავისთვის ფიზიკური ზიანის მიყენების, სუიციდის მცდელობების საფუძველს. შიზოფრენიასთან შერწყმის შემთხვევაში, დეპრესია წარმოშობს კიდევ უფრო მძიმე აზრებს, შფოთვას და ა.შ. გარდა ამისა, ზოგიერთ შემთხვევაში, დეპრესია შეიძლება აღმოჩნდეს დაუყოვნებელი ფსიქოზის ფონზე.
დეპრესიით რემისიის დროს, შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანი მუდმივად ფიქრობს რეციდივის ბოლო ეპიზოდებზე. სურათები, იდეები, შეგრძნებები ხდება აკვიატებული, დამღლელი, დამღლელი და შეიძლება ფატალური იყოს. თვითმკვლელობა ამ შემთხვევაში პაციენტს აღიქვამს, როგორც ერთგვარი ხსნა ან როგორც თვითდასაჯების ვარიანტი.
როდესაც შიზოფრენიაში სუიციდის რისკი იზრდება
როგორც წესი, შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანები თვითმკვლელობის მცდელობებს ღებულობენ ღამით ან დილით ადრე. სამწუხაროდ, საავადმყოფოში მკურნალობის პირობებშიც კი, შიზოფრენიკაში თვითმკვლელობისა და თვითჰარმას საფრთხე რჩება.
ასეთი შედეგის რისკი იზრდება:
- ძალიან ხშირი ჰოსპიტალიზაცია;
- ფსიქიური დაავადების მკვეთრი პროგრესირების გამო;
- ახლობლების ზეწოლის ქვეშ;
- არასათანადოდ დადგენილი მკურნალობის გამო, დადგენილი წამლების მიღების გრაფიკის შეუსრულებლობა;
- ფსიქიური პათოლოგიის ძალიან გვიან დიაგნოზი;
- დიაგნოზამდე სუიციდის მცდელობების არსებობა;
- ავადმყოფი ადამიანის ცხოვრების სათანადო პირობები;
- დარღვევის ისეთი ფორმები, რომელთა გამოსწორება ძალზე ძნელია ან საერთოდ არ არის აღკვეთილი წამლების დახმარებით.
