სოციომეტრია ერთ – ერთი ყველაზე ხშირად გამოყენებული დიაგნოსტიკური პროცედურაა ჯგუფში ინტერპერსონალური ურთიერთობების გაზომვისთვის. სოციომეტრია, მისი შემქმნელის მორენოს განმარტებით, არის ემპირიული მეცნიერება, რომელიც რაოდენობრივად და ხარისხობრივად აფასებს პიროვნულ ურთიერთობებსა და გამოცდილებას, რომლებიც დაკავშირებულია იმ როლებთან, რომლებსაც ადამიანები თამაშობენ მათი ჯგუფის სოციალურ-ემოციურ სტრუქტურაში. სოციომეტრიული მეთოდის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ ჯგუფის სხვა წევრები შეარჩიონ ჯგუფის ერთობლივი საქმიანობა მოცემულ პირობებში ან კონკრეტულ სიტუაციაში.
ინსტრუქციები
Ნაბიჯი 1
სოციომეტრიული კრიტერიუმის არჩევანი, ე.ი. შეკითხვის დასმა ჯგუფის ყველა წევრს, მათ შორის ურთიერთობის გასარკვევად.
კრიტერიუმი უნდა იყოს ინდიკატორი, ამ ურთიერთობის მაჩვენებელი. მაგალითად: "ვისთან ერთად ვისურვებდით თანაკლასელებს?" კრიტერიუმი უნდა შეიცავდეს არჩევანის ან უარყოფის შეთავაზებას და ჩამოყალიბებული უნდა იყოს ისე, რომ ჯგუფის წევრების რეაქციამ აჩვენოს მათი ემოციური დამოკიდებულება.
ნაბიჯი 2
სოციომეტრიის ჩატარების პროცედურის არჩევანი.
აქ ორი ვარიანტია შესაძლებელი. პირველში რესპონდენტი ირჩევს იმდენ პიროვნებას, რამდენსაც თვლის საჭიროდ.
მეორე შემთხვევაში, რესპონდენტი ირჩევს იმდენ პირს, რამდენიც წინასწარ შეთანხმებულია.
მაგალითად, 20 კაციანი ჯგუფისთვის რეკომენდებულია არჩევნების რაოდენობის 4 შეზღუდვა.
ნაბიჯი 3
ინფორმაციის შეგროვების მიზნით სოციომეტრიული კითხვარის (ბარათის) შედგენა.
იგი უნდა შეიცავდეს მკაფიო მითითებას, თუ როგორ უნდა შეავსოთ ბარათი (საჭიროების შემთხვევაში), არჩევანის შეზღუდვა და სოციომეტრიული კითხვები. ზოგჯერ ბარათში შეჯამდება კვლევის მიზანი.
ნაბიჯი 4
მიღებული მონაცემების დამუშავება.
პირველ რიგში, გამოითვლება პოზიტიური და ნეგატიური არჩევანის რაოდენობა, ისევე როგორც ჯგუფის თითოეული წევრისთვის ორმხრივი არჩევანის რაოდენობა. გარდა ამისა, კვლევის მიზნიდან გამომდინარე, გამოითვლება სხვადასხვა პირადი და ჯგუფური ინდექსები, რომლებიც ახასიათებს ჯგუფში ურთიერთობების სისტემას.
მაგალითად, შეგიძლიათ გამოთვალოთ ჯგუფის რომელიმე კონკრეტული წევრის პოზიტიური სოციომეტრიული სტატუსი:
C = ჯგუფის წევრის მიერ მიღებული დადებითი არჩევანის რაოდენობა / N-1, სადაც N = ჯგუფის ზომა. რაც უფრო ახლოს არის C ერთთან, მით უკეთესი იქნება ჯგუფის წევრების დამოკიდებულება ამ წარმომადგენლის მიმართ. ან ჯგუფური ინდექსი - საპასუხო ინდექსის გ.
G = საპასუხო პოზიტიური კავშირების რაოდენობა / N * (N-1), სადაც N = ჯგუფის ზომა. რაც უფრო ახლოს არის G ერთთან, მით უფრო მაღალია ჯგუფის ერთიანობა. დიდ ჯგუფებში 25-35 კაცით, G = 0, 20-0, 25 უნდა ჩაითვალოს დამაკმაყოფილებლად.
