შეეცდება გააცნობიეროს ემოციური დამწვრობის მიზეზები, მისი განვითარების ფაზები და მისი დაძლევის გზები.
ყოველდღიური, ყოველდღიური გაგებით, ემოციური დამწვრობის ფენომენი მდგომარეობს იმაში, რომ თავდაპირველად ადამიანი კარგად მუშაობდა, ნებაყოფლობით და პროდუქტიულად, შემდეგ კი მოხდა რაღაც, და ადამიანი, რომელსაც ეძახიან, იწვის: სამუშაო ხდება უინტერესო, ის აგვიანებს და ცდილობს ნაადრევად დატოვონ სამუშაო, სამსახურში მას მოწყენილობა აქვს, თანამშრომელი არის ლეტარული და ინიციატივის ნაკლებობა.
სამწუხაროდ, მიუხედავად იმისა, რომ ეს არასასურველი ვარიანტი იქნება დამსაქმებლისთვის, ზოგადად, ემოციური დამწვრობის ასეთი გამოვლინება შეიძლება ჩაითვალოს ძალიან ვეგეტარიანულად (სუსტად). ნიდერლანდებში გადაწვა ოფიციალურად ითვლება სამუშაო ტრავმად, რომელსაც მკურნალობენ დამსაქმებლის ხარჯზე, ხოლო თუ მკურნალობა არ მუშაობს, ორგანიზაცია ვალდებულია გადაიხადოს შეღავათები.
სინამდვილეში, დამწვრობა გავლენას ახდენს არა მხოლოდ ადამიანის ქცევაზე სამუშაოზე, არამედ მის გარეთ, ასევე ჯანმრთელობაზე.
ფსიქოლოგიურ რეაქციებში შედის:
- ჰობიზე უარის თქმა;
- ფანტაზიის ნაკლებობა;
- მუდმივი დანაშაულის გრძნობა;
- ხასიათის ცვლილება;
- აპათია
ფსიქოსომატური რეაქციები:
- საჭმლის მონელება;
- დამოკიდებულება ალკოჰოლზე (კოფეინი, ნიკოტინი);
- ზურგის ტკივილი;
- უძილობა;
- სექსუალური დისფუნქციები;
- იმუნიტეტის ზოგადი შემცირება.
ქცევითი რეაქციები:
- ეჭვი;
- სხვების დადანაშაულება;
- წარუმატებლობაში თქვენი როლის იგნორირება;
- კონფლიქტები.
დამწვრობის განვითარების ხუთსაფეხურიანი მოდელი, რომლის ავტორია გრინბერგი, ფართოდ გავრცელდა. პირველ ეტაპზე ადამიანი სიამოვნებით ეწევა საქმეს, ეპყრობა მას ენთუზიაზმით, სტრესი სამუშაოზე არ ახდენს ძლიერ გავლენას. მეორე ფაზაში ჩნდება დაღლილობისა და ძილის პრობლემები, თუმცა ამ ფაზაში პროდუქტიულობის შემცირება შეიძლება კომპენსირდეს კარგი სტიმულითა და გარეგანი მოტივაციით. მესამე ფაზაში იქმნება ფიზიკური დაღლილობა და მუდმივი თავისუფალი დროის განცდა. მეოთხე ეტაპი აშკარა კრიზისია: სამუშაო უნარის ნაწილობრივი ან სრული დაკარგვაა შესაძლებელი. მეხუთე ეტაპი, თუ ეს საქმე ეხება, აღმოჩნდება სერიოზული საფრთხე კარიერის გაგრძელებისა და ადამიანის ზოგადი ჯანმრთელობისთვის.
უნდა გესმოდეთ, რომ ემოციური დამწვრობა არ არის დამოკიდებული მხოლოდ თავად თანამშრომელზე. რა თქმა უნდა, ზოგიერთ ადამიანს აქვს მიდრეკილება შრომისმოყვარეობისკენ, მაგრამ თანაბრად მნიშვნელოვანი ფაქტორია სამუშაოს არასათანადო ორგანიზაცია, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თანამშრომლების გადაღლა (დიდი სამუშაო, ჯილდოს ნაკლებობა, შეცდომებისადმი ყურადღება, სამუშაო ადგილის უხერხულობა, შეგნებულად შეუძლებელი გეგმები და ა.შ.), ამიტომ, ემოციური დამწვრობის დასაძლევად, თანაბრად უნდა იმუშაოთ ორი მიმართულებით: პირადი და ორგანიზაციული.
ფსიქოლოგები პირადი ქცევისგან გამოყოფენ კომუნიკაბელურობას, ოპტიმიზმს, ადეკვატურ თვითშეფასებას, ემოციურ დისტანცირებას, კონსტრუქციულ მიდგომას პრობლემებისადმი (საჭიროა წუხილის მოხსნა იმის თაობაზე, "რა უნდა გააკეთო ახლა, რა მოხდება ახლა") უნდა დაისვას კითხვა:”რისი გაკეთება შეიძლება ამ ვითარებაში?”).
ორგანიზაციული ფაქტორების მოგვარება ხდება გაუმართლებლად მაღალი სტანდარტების აღმოფხვრით, გეგმები უნდა იყოს მიზანშეწონილი და სასარგებლო, სამუშაო ადგილი უნდა იყოს კომფორტული და ერგონომიული, ხოლო დასვენება და დროული უნდა იყოს.
