სიტყვა "გულგრილობას" სათავე აქვს საეკლესიო ძველ სლავურ ენაში. ის XIII საუკუნის ფსალმუნებში იყო ნაპოვნი და გულისხმობდა თანასწორობასა და ცნობიერების მუდმივობას. მე -18 საუკუნის რუსულ სალიტერატურო ენაში ეს ნიშნავს სიმშვიდეს და მუდმივობას, სიმტკიცესა და სიმშვიდეს. დანამდვილებით არ არის ცნობილი რატომ, მაგრამ უკვე მე -19 საუკუნის დასაწყისში სიტყვის სემანტიკამ შეიცვალა და შეიძინა უარყოფითი დატვირთვა,”გულგრილობა” გახდა სიცივის, უყურადღებობისა და გულგრილობის სინონიმი.
მკვდარი სულები
თანამედროვე განმარტებით, გულგრილობა არის პასიური, გულგრილი, ყოველგვარ ინტერესს მოკლებული გარემომცველ რეალობასთან მიმართებაში. არსებობს მრავალი გამონათქვამი და ანდაზა, რომელიც გმობს ამ გრძნობას, უფრო სწორად, მის არარსებობას. ა.პ. ერთხელ ჩეხოვმა გულგრილობას სულის დამბლა უწოდა. მწერალმა ბრუნო იასენსკიმ თავის რომანში შემდეგი კომენტარი დაწერა:”გულგრილის შეთქმულება”:”ნუ გეშინია შენი მეგობრების - უარეს შემთხვევაში, მათ შეუძლიათ გიღალატონ, არ შეგეშინდეთ მათი მტრის - უარეს შემთხვევაში, მათ შეუძლიათ მოგკლას, გეშინოდეთ გულგრილი - მხოლოდ მათი ჩუმად თანხმობით მოხდება დედამიწაზე ღალატი და მკვლელობა”.
არსებობს მოსაზრებაც კი, რომ გულგრილობა მემკვიდრეობით გადაეცემა, როგორც საშინელი დაავადება, რომლის დროსაც ადამიანს არ შეუძლია ცხოვრება სრულფასოვნად და ემოციებით ტკბობა. გულგრილობა გულგრილი ადამიანებისათვის თავისებური არ არის, ისინი გულქვა, მშიშარა და თვითნებურიც კი არიან, მათთვის ყველაფერი უცხოა ადამიანისთვის. მათ განუვითარებელს უწოდებენ, იმის გათვალისწინებით, რომ ისინი ევოლუციის ყველაზე დაბალ ეტაპზე იმყოფებიან.
გულგრილობა, როგორც თავდაცვის მექანიზმი
თანამედროვე ცხოვრების პირობები რთული და წინააღმდეგობრივია. ალბათ არ არის მიზანშეწონილი გულგრილობის დასაბუთება, მაგრამ ალბათ ღირს იმის გარკვევაც, თუ რატომ ხდება ადამიანის ნათელი სული საბოლოოდ გულქვა და გულგრილი.
XXI საუკუნეში ადამიანის ცხოვრება სავსეა სტრესითა და საზრუნავით. ეკონომიკური კრიზისი და უმუშევრობა, დესტრუქციული ეკოლოგია და უამრავი დაავადება, გიჟური ტემპი და რისკი - თითქმის შეუძლებელია შეხვდე ადამიანს, რომელიც არ არის დატვირთული თავისი პრობლემებით. როგორც ძველი რუსული ანდაზა ამბობს, შენი პერანგი უფრო ახლოს არის სხეულთან. საკმაოდ რთულია გულწრფელად თანაუგრძნო სხვა, ხშირად სრულიად უცხო ადამიანი, რომელიც საკუთარ პრობლემებში კისერამდე მიდის.
ყველა მედია, როგორც ერთი, ყველა მხრიდან გარს უვლის ადამიანს ახალშობილთა სიკვდილიანობის, ყაჩაღობის, კატასტროფების, ომების, უბედური შემთხვევებისა და სტიქიური უბედურებების შესახებ, რომლებიც ყოველ წუთს ხდება მსოფლიოს ყველა კუთხეში. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამდენი ნეგატივის შემდეგ, ყველასთან და ყველასთან თანაგრძნობით, ვინმეს შეეძლოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის შენარჩუნება. უნდა აღინიშნოს, რომ ასეთ პირობებში ადამიანი უბრალოდ იძულებულია გამოიყენოს დამცავი მექანიზმი - იყოს უფრო გულგრილი, რაც ხდება.
კაცობრიობა უიმედო არ არის. უფასო ფსიქოლოგიური დახმარება, სოციალური სერვისები, საზოგადოებრივი და მოხალისეთა ორგანიზაციები - მათი უმეტესობის უკან დგანან მზრუნველი ადამიანები, რომლებიც მზად არიან დასახმარებლად. მაგრამ პირველი, რასაც ისინი სწავლობენ, მუდმივად კატასტროფების წინაშე დგანან, არის სიმდაბლე და სიმშვიდე, სწორედ "სულის სიმშვიდე", რასაც ჩვენი წინაპრები გულისხმობდნენ გულგრილობაში, თორემ ყველა ეს სიმპატიური ადამიანი უბრალოდ გაგიჟდებოდა. საზოგადოება ტენდენციურად აზროვნებს კატეგორიული თვალსაზრისით: გულგრილობა ცუდია, რეაგირება კარგია. მაგრამ, სავარაუდოდ, სიმართლე, როგორც ყოველთვის, სადღაც შუალედშია.
