ტერმინი "დეპერსონალიზაცია" გაჩნდა 1890-იანი წლების ბოლოს. იგი ახასიათებს მდგომარეობას, როდესაც ხდება სხეულის ან / და ფსიქიკის დონეზე კავშირის დაკარგვა საკუთარ „მე“-თან, ე.წ. თვით აღქმის დარღვევა. დეპერსონალიზაციის განცდა ზოგჯერ მხოლოდ რამდენიმე წამს გრძელდება და უცბად ქრება, ზოგჯერ კი რამდენიმე თვე, წლები გრძელდება.
დეპერსონალიზაციას, ჩვეულებრივ, ნევროზული დაავადებების კატეგორიას უწოდებენ. უფრო მეტიც, ყველაზე ხშირად ეს უცნაური, უსიამოვნო შეგრძნება ჩნდება, როგორც რაიმე სერიოზული პათოლოგიის სიმპტომი, მაგალითად, შიზოფრენია ან შიზოტიპური აშლილობა.
ზოგიერთ შემთხვევაში, დეპერსონალიზაცია არსებობს თავისთავად, ვითარდება, მაგალითად, ძლიერი სტრესის ან ემოციების გადაჭარბებული რაოდენობის გამო, რომელსაც ადამიანი განიცდის ერთ მომენტში.
თუ საკუთარი თავის აღქმის დარღვევას ერწყმის შეგრძნება, რომ მთელი სამყარო შორეულია, დამახინჯებულია, მაშინ ჩვეულებრივია საუბარი დეპერსონალიზაციის-დერეალიზაციის სინდრომზე.
დეპერსონალიზაციის მდგომარეობა ზოგიერთ შემთხვევაში თან ახლავს პანიკურ აშლილობას, შფოთვითი აშლილობას, დეპრესიასა და პოსტტრავმული სტრესის აშლილობას. ზოგჯერ თქვენს ფსიქიკურ ან ფიზიკურ "მე" -თან კონტაქტის დაკარგვა ხდება მედიკამენტების მიღების შედეგად. ამ შემთხვევაში, როგორც წესი, უსიამოვნო შეგრძნება ძალიან დიდხანს არ გრძელდება და საერთოდ ქრება, როგორც კი ადამიანი შეწყვეტს მედიკამენტების მიღებას.
დეპერსონალიზაციის შეგრძნებას თან ახლავს შემდეგი ნიშნები და სიმპტომები:
- დეჟა ვუ და ჯამე ვუ, რომლებიც ძალიან დიდხანს გრძელდება ან საერთოდ ყოველთვის არის;
- სითბოს და სიცივის აღქმის დარღვევა, მოძრაობა და დრო; ადამიანი არ გრძნობს ტკივილს ან არ ესმის, საიდან გაჩნდა იგი სხეულში; ჩნდება გემოვნებისა და მიმდებარე საგნების ფერების დამახინჯება; დეპერსონალიზაციის სომატოფსიქიკური ფორმით, პაციენტმა არ იცის მისი სხეული და საკუთარი საჭიროებები;
- სხვადასხვა მოვლენებზე და სიტუაციებზე ემოციური რეაქციები დამახინჯებულია ან დუნდება;
- ადამიანს არ შეუძლია აღწეროს საკუთარი გრძნობები, მას ეჩვენება, რომ იგი არაფერს გრძნობს; მაგრამ ამავე დროს შენარჩუნებულია ემოციების დემონსტრირების უნარი;
- დეპერსონალიზაციას ხშირად თან ახლავს აზრების სრული არარსებობა, შინაგანი დიალოგის / მონოლოგის შეჩერება; პაციენტმა შეიძლება თქვას, რომ მის თავში არის ბამბა, სრული ვაკუუმი და სიჩუმე;
- არსებობს შეგრძნება, რომ პიროვნების ყველა თვისება ქრება, ხასიათი დამახინჯებულია;
- დეპერსონალიზაციით ქრება ემოციები, რომლებიც მიმართულია მეგობრების, ნათესავების, სხვა ნათესავების ან თუნდაც უცხოების მიმართ;
- ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება მეხსიერების დაქვეითება მოხდეს; ადამიანი ასრულებს ყველა მოქმედებას, როგორც ავტომატურად, მათი ანალიზის გარეშე;
- თან ახლავს დეპერსონალიზაციის განცდა, განწყობის სრული ნაკლებობა; პაციენტი თავს არც კარგად გრძნობს და არც ცუდად, შეუძლია ყველაფრის მკურნალობა ნეიტრალური, გულგრილი;
- დეპერსონალიზაციით, ფანტაზიის უნარი და ფანტაზია ძალიან განიცდიან, ფიგურული აზროვნების დარღვევები აღინიშნება, შეუძლებელია შემოქმედებითობა და შემოქმედება.
მრავალი მიზეზი არსებობს თვითშეგრძნების აშლილობის განვითარებისათვის. ფსიქიური დაავადების, სტრესის ან შეუსაბამო მედიკამენტების მიღების გარდა, დეპერსონალიზაცია ხდება ზედმეტი სტრესის შედეგად, დაღლილობის, ნერვული დაძაბულობის და ა.შ. ზოგიერთი ექიმის აზრით, ამ ტიპის აშლილობისადმი მიდრეკილება მემკვიდრეობით გადადის (დეპერსონალიზაციის გენეტიკური მიზეზი).
ასეთი მდგომარეობა, თუ ის სერიოზულად აისახება ცხოვრების ხარისხზე და მუდმივად / რეგულარულად ახლავს ადამიანს, საჭიროებს მკურნალობას. როგორც წესი, თუ დეპერსონალიზაცია თავისთავად ხდება, შესაძლებელია მისი სრული მოშორება მედიკამენტების (ინდივიდუალურად შერჩეული) და ფსიქოთერაპიის კურსის შემდეგ.როდესაც თვითშეგრძნების დარღვევა წარმოიქმნება, როგორც სხვა პათოლოგიის სიმპტომი, მაშინ მედიკამენტების დახმარებით შესაძლებელია ადამიანის ხანგრძლივი (მუდმივი) რემისიის მდგომარეობაში მოყვანა.
