მეხსიერება შემეცნებითი გონებრივი პროცესია, თავისი სტრუქტურით რთული, რამდენიმე ეტაპისგან შემდგარი: ინფორმაციის აღბეჭდვა, დამახსოვრება, შენახვა, ამოცნობა და რეპროდუცირება. ფსიქოლოგები მეხსიერებას "მეშვეობით" პროცესს უწოდებენ - ის აერთიანებს ადამიანის ფსიქიკის ყველა სხვა პროცესს ერთ მთლიანობაში.
ინსტრუქციები
Ნაბიჯი 1
მეხსიერება არის პროცესი, რომელიც აბსოლუტურად აუცილებელია ადამიანისთვის ნორმალური არსებობისთვის. უკვე გამოცდილი გამოცდილების შესახებ ინფორმაციის შენარჩუნება არა მხოლოდ საშუალებას აძლევს ადამიანს იყოს საზოგადოების ნაწილი, არამედ მას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს სიცოცხლისთვის. მაგალითად, თუ ბავშვმა პირველად არ ისწავლა, რომ გული მტკივა სიცხეზე, ის ისევ და ისევ დაიწვა.
ნაბიჯი 2
დამახსოვრება არის ამა თუ იმ ინფორმაციის აღების პროცესი. მიზნის არსებობით ან არარსებობით, დამახსოვრება განზრახ და ნებაყოფლობითია, ხოლო მისი მექანიზმით ის მექანიკური და შინაარსიანია. მექანიკური დამახსოვრება სხვა გზით შეიძლება ეწოდოს დამახსოვრებას. შინაარსიანი დამახსოვრებით, ადამიანი ცდილობს შექმნას გარკვეული სახის შინაგანი ლოგიკური კავშირები დამახსოვრებული მასალის ნაწილებს შორის, ამიტომ ამ ტიპის დამახსოვრება მყარად არის დაკავშირებული აზროვნების პროცესთან.
ნაბიჯი 3
დაზოგვა არის მიღებული ინფორმაციის მეხსიერებაში შენახვის პროცესი. დაზოგვა დინამიური და სტატიკურია. პირველი დამახასიათებელია ოპერატიული მეხსიერებისათვის და მეორე მოკლევადიანი მეხსიერებისათვის. და თუ დინამიური დამახსოვრების დროს ინფორმაცია მეხსიერებაში ოდნავ დამახინჯებულია, მაშინ სტატიკური დამახსოვრებით მას შეუძლია ძალიან, ძალიან შეიცვალოს დროთა განმავლობაში.
ნაბიჯი 4
რეპროდუქცია არის ობიექტის სურათის ხელახლა შექმნის პროცესი, რომელიც მანამდე აღიქვა ადამიანმა, მაგრამ ამჟამად არ აღიქვამს. ისევე, როგორც დამახსოვრება, ინფორმაციის გამრავლებაც შეიძლება იყოს განზრახ და უნებლიე.
ნაბიჯი 5
ადამიანის მეხსიერებასთან ერთად კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პროცესია - დავიწყება. დავიწყება არის მეხსიერებაში ადრე მიღებული ინფორმაციის აღდგენის შეუძლებლობა. უფრო მეტიც, დავიწყება ორი ფორმით გამოიხატება. პირველ შემთხვევაში, შენახული ინფორმაციის რეპროდუცირება შეუძლებელი აღმოჩნდება, ხოლო მეორეში, ინფორმაციის გამრავლება, მაგრამ დამახინჯებული ფორმით.
ნაბიჯი 6
მეხსიერებასთან დაკავშირებული ნებისმიერი პროცესი ძალზე ინდივიდუალურია. მეცნიერებამ იცის შემთხვევები, როდესაც ხალხის მეხსიერება უბრალოდ ფენომენალური იყო. მაგალითად, ა.ს. პუშკინს შეეძლო სხვა ავტორის ლექსის მთლიანად სწავლა მისი ორჯერ წაკითხვის შემდეგ და ვ. მოცარტს შეეძლო რთული მუსიკალური ნაწარმოების დამახსოვრება ერთი მოსმენის შემდეგ. მეხსიერება გაწვრთნილია, ამისათვის მრავალი ტექნიკა და სავარჯიშოა.
ნაბიჯი 7
ფსიქოლოგიაში მეხსიერების რამდენიმე ძირითადი ტიპი არსებობს. გამოყოფის სამი ძირითადი კრიტერიუმი არსებობს: გონებრივი აქტივობის ხასიათი, საქმიანობის მიზნების ხასიათი და ინფორმაციის შენახვის ხანგრძლივობა. გონებრივი აქტივობის ხასიათიდან გამოიყოფა მეხსიერების შემდეგი ტიპები: - მოტორული - მოძრაობების დამახსოვრება და გამრავლება. ამ მეხსიერების წყალობით, ბავშვი სწავლობს სიარულს; - ემოციური - გრძნობებისა და ემოციების დამახსოვრება და მათი შემდგომი გამრავლება; - ფიგურალური - მეხსიერება იდეებისათვის. ასეთი მეხსიერების დახმარებით ადამიანს ახსოვს ბუნების, ცხოვრების სურათები, სუნი, გემოვნება, შეგრძნებები; - ვერბალურ-ლოგიკური - ასე ჰქვია აზრების დამახსოვრების და გამრავლების პროცესებს.
ნაბიჯი 8
საქმიანობის მიზნების ხასიათიდან გამომდინარე, მეხსიერება არის: - ნებაყოფლობითი - როდესაც ადამიანი განზრახ ახსოვს რაიმე ინფორმაცია (მაგალითად, ლექსის დამახსოვრება); - უნებლიე - სპონტანური დამახსოვრება. სხვათა შორის, უნებლიე მეხსიერება ინახავს მრავალჯერ მეტ ინფორმაციას, ვიდრე ნებაყოფლობითი მეხსიერება.
ნაბიჯი 9
ინფორმაციის შენახვის ხანგრძლივობის მიხედვით, მეხსიერება შეიძლება იყოს: - გრძელვადიანი; - მოკლევადიანი; - ოპერატიული. გრძელვადიანი მეხსიერება ინფორმაციის დამახსოვრებაა დიდი ხნის განმავლობაში, ხოლო მოკლევადიანი - გარკვეული მოკლე პერიოდის განმავლობაში. ორივე პროცესის დრო ძალიან ინდივიდუალურია.სამუშაო მეხსიერება არის მეხსიერება, რომელიც ემსახურება ადამიანის ამჟამინდელ საქმიანობას. ამ გაგებით, იგი შეიძლება შედარდეს კომპიუტერის მთავარ მეხსიერებასთან.
