თანამედროვე ფსიქოლოგიაში მიღებულია ჩვეულებრივი ცნობიერების გაგება, როგორც ადამიანის ფსიქიკაში ობიექტური რეალობის ასახვის ისეთი გზა, რომელშიც კაცობრიობის სოციალურ-ისტორიული პრაქტიკის გამოცდილება წარმოადგენს დამაკავშირებელ, შუამავლობით დამაკავშირებელ რგოლს.
ინსტრუქციები
Ნაბიჯი 1
ცნობიერება ფსიქიკის უმაღლესი ფორმაა და კარლ მარქსის თანახმად,”სოციალურ-ისტორიული პირობების შედეგია შრომითი საქმიანობის პიროვნების ფორმირებისთვის, სხვა ადამიანებთან მუდმივი კომუნიკაციით”, ე.ი. "საზოგადოებრივი პროდუქტი".
ნაბიჯი 2
ცნობიერების არსებობის გზა, როგორც ამ სიტყვის მნიშვნელობიდან ჩანს, არის ცოდნა, რომლის შემადგენელი ნაწილებია ისეთი შემეცნებითი პროცესები, როგორიცაა:
- სენსაცია;
- აღქმა;
- მეხსიერება;
- ფანტაზია;
- ფიქრი.
ნაბიჯი 3
ცნობიერების კიდევ ერთი კომპონენტია თვითშემეცნება, სუბიექტისა და საგნის გარჩევის უნარი. თვითშემეცნება, მხოლოდ ადამიანის თანდაყოლილი, იმავე კატეგორიას განეკუთვნება.
ნაბიჯი 4
კარლ მარქსის აზრით, ცნობიერება შეუძლებელია ნებისმიერი საქმიანობის მიზნების გაცნობიერების გარეშე, და მიზნის დასახვის ღონისძიებების განხორციელების შეუძლებლობა, როგორც ჩანს, ცნობიერების დარღვევაა.
ნაბიჯი 5
ცნობიერების ბოლო კომპონენტად ითვლება ადამიანის ემოციები, რაც გამოიხატება როგორც სოციალური, ასევე პიროვნული ურთიერთობების შეფასებაში. ამრიგად, ემოციური სფეროს არეულობა (ადრე საყვარელი ადამიანის სიძულვილი) შეიძლება ცნობიერების დაქვეითების მაჩვენებლად გამოდგეს.
ნაბიჯი 6
სხვა სკოლები გვთავაზობენ ცნობიერების კატეგორიის საკუთარ კონცეფციებს, რომლებიც თანხვედრაში ხდება ცნობიერების შეფასების პროცესში, როგორც რეალობის ასახვის პროცესში აღქმის ორგანოების მიერ და მისი კომპონენტების (შეგრძნებები, წარმოდგენები და გრძნობები) დანერგვის დონეზე განსხვავებული შემდგომი:
- სტრუქტურალისტები - ცნობიერების ბუნებას თავად ცნობიერებისაგან გამოჰყავთ და ცდილობენ ძირითადი ელემენტები გამოკვეთონ, მაგრამ ცნობიერების მატარებლის საწყისი მდგომარეობის პრობლემის წინაშე დგებიან განმარტების დონეზე;
- ფუნქციონალისტები - ცდილობდნენ ცნობიერება ორგანიზმის ბიოლოგიურ ფუნქციად მიეღოთ და დასკვნამდე მივიდნენ არარსებობის, ცნობიერების "ფიქციის" შესახებ (ვ. ჯეიმსი);
- გეშტალტის ფსიქოდოლოგია - მიიჩნევს ცნობიერებას, როგორც გეშტალტის კანონების შესაბამისად რთული გარდაქმნების შედეგს, მაგრამ ვერ ხსნის ცნობიერების დამოუკიდებელ საქმიანობას (კ. ლევინი);
- საქმიანობის მიდგომა - არ გამოყოფს ცნობიერებას და აქტივობას, რადგან ვერ გამოყოფს შედეგებს (უნარები, მდგომარეობები და ა.შ.) წინაპირობებისაგან (მიზნები, მოტივები);
- ფსიქოანალიზი - ცნობიერება მიიჩნევს არაცნობიერის პროდუქტს, ურთიერთსაწინააღმდეგო ელემენტების ცნობიერების სფეროში გადაადგილებას;
- ჰუმანისტური ფსიქოლოგია - ვერ შექმნა ცნობიერების თანმიმდევრული კონცეფცია (”ცნობიერება არის ის, რაც არ არის და არ არის ის რაც არის” - ჯ. პ. სარტრი);
- კოგნიტური ფსიქოლოგია - მიიჩნევს, რომ ცნობიერება შემეცნებითი პროცესის ლოგიკის ნაწილია, კოგნიტური პროცესების სპეციფიკურ სქემებში ამ კატეგორიის ჩათვლით;
- კულტურულ-ისტორიული ფსიქოლოგია - განსაზღვრავს ცნობიერებას, როგორც საკუთარი თავის ათვისების მთავარ პირობას და საშუალებას, ფიქრისა და ზემოქმედების, როგორც ადამიანის ცნობიერების ნაწილების (L. S. Vygotsky).
