სამეცნიერო წრეებში არსებობს მოსაზრება, რომ თითქმის ყველას ცხოვრებაში ერთხელ მაინც უნახავს შავ-თეთრი ოცნებები. მე -20 საუკუნის შუა რიცხვებში მეცნიერებს მიაჩნდათ, რომ სწორედ მონოქრომული სიზმრები იყო ნორმის მაჩვენებელი და ფერადი ღამის სიზმრები საუბრობენ ზოგიერთ ფარულ ფსიქიკურ პათოლოგიაზე. მაგრამ სიზმრების სფეროში ჩატარებული კვლევების დროს, ეს მოსაზრება უარყოფილია.
სიზმრები, როგორც ასეთი, მეცნიერული პროგრესის მიუხედავად, მაინც ცუდად გასაგები თემაა. მრავალი ექსპერიმენტი და კვლევა ჯერ კიდევ არ იძლევა პასუხებს მწვავე კითხვებზე, მაგალითად, ზუსტად როგორ ყალიბდება სიზმრები, რისთვის ემსახურება ისინი და ა.შ. არსებობს მხოლოდ მრავალი განსხვავებული თვალსაზრისი, ვარაუდი და თეორია.
მკვლევარების აზრით, თუ რატომ ხედავს ადამიანს შავი და თეთრი სიზმრები, ამტკიცებენ, რომ რეალობა, რომელშიც ადამიანი არსებობს, ანაბეჭდს ტოვებს ღამის ხედვებს. ახლო წარსულშიც კი მონოქრომული ოცნებები მართლაც ჩვეულებრივი იყო. ძილის დროს ფერის ნაკლებობაზე გავლენა მოახდინა შავ-თეთრმა ტელევიზიამ და შავ-თეთრმა ფოტოებმა. ახლა, როდესაც ამან აქტუალობა შეწყვიტა, უკვე ფერადი სიზმრები გახდა ნივთების რიგითობა.
სხვა თეორიის თანახმად, აქედან გამომდინარეობს, რომ მონოქრომული სურათები იწყებს გამოჩენას იმ დროს, როდესაც ადამიანი განიცდის ძალიან ძლიერ უარყოფით ემოციებს. ამასთან, მან შეიძლება ვერ ნახოს საშინელი ან შემაშფოთებელი სიზმრები. სტატისტიკის თანახმად, კოშმარები ხშირად კაშკაშა და ფერადია. შავი და თეთრი სიზმრები მაშინ მოდის, როდესაც მეოცნებე განიცდის გარკვეულ შინაგან კრიზისს ან დეპრესიის პირას არის (ან მას უკვე აქვს დეპრესიის ფონზე). მრავალრიცხოვანი შიში, შინაგანი კონფლიქტები და წუხილი, ნეგატიურ მოვლენებზე კონცენტრირება მონოქრომული და ბლანტი სიზმრების შედეგია.
მესამე ჰიპოთეზა, თუ რატომ იოცნებებენ შავ-თეთრ სიზმრებს, ემყარება ფსიქიკის თავისებურებებს, აზროვნებას. მეცნიერებმა, მთელი რიგი ექსპერიმენტების შედეგად, გამოავლინეს, რომ ადამიანები, რომლებსაც აქვთ ლოგიკური აზროვნება, და რომლებიც ცხოვრების რაციონალურ მიდგომას იცავენ, უფრო მეტად განიცდიან სიზმარში ფერის ნაკლებობას. თუ ადამიანს აქვს ტვინის უფრო აქტიური მარცხენა ნახევარსფერო, მაშინ მონოქრომული ხედვები თითქმის რეგულარულად ჩნდება ღამის საფარქვეშ. ამგვარი მონაცემების საფუძველზე, მკვლევარებმა ასევე დაასკვნეს, რომ შავ-თეთრ სიზმრებზე ძირითადად მემარჯვენეები ოცნებობენ, ვინაიდან მარცხენაზე დომინირებს ტვინის მარჯვენა ნახევარსფერო.
სიზმრების გაცვეთილი ან მთლიანად მონოქრომატული მიზეზი ზოგჯერ არის ნათელი - დადებითი - ემოციების არარსებობა მეოცნებეების ცხოვრებაში. ადამიანები, რომლებიც ბუნებრივად განსაკუთრებით ემოციურები არ არიან, დროდადრო ხედავენ შავ-თეთრ სიზმრებს ღამით. გარდა ამისა, მონოქრომული ასევე ოცნებობს იმ შემთხვევაში, როდესაც ადამიანს აქვს გარკვეული სახის ტრავმული ეფექტი, მაგრამ ვერ შეძლო სრულად გამოჯანმრთელება. ამის შედეგად, მისი გრძნობები დუნდება, ემოციები ცუდად არის გააზრებული და არ იჩენს თავს ნათლად.
ზოგი მეცნიერი მიიჩნევს, რომ მონოქრომული სიზმრები რეგულარულად იწყებენ სიზმარს სიბერეში მყოფი ადამიანების მიერ. ამასთან, ზუსტი ახსნა, თუ რატომ ხდება ეს, ჯერ არ არის ნაპოვნი. შესაძლებელია სიბერეში სიზმრებზე გავლენა მოახდინოს იმ ფსიქიკურმა და ფიზიოლოგიურმა ცვლილებებმა, რომლებიც ადამიანის სხეულში ხდება. გარდა ამისა, მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ შავი და თეთრი ხედვები ღამით უფრო ხშირად ემართებათ მამაკაცებს, ვიდრე ქალებს.
ექსპერიმენტების დროს შესაძლებელი იყო კავშირის დამყარება სიზმრების სიკაშკაშესა და ფიზიკურ კეთილდღეობას შორის. აღმოჩნდა, რომ შავი და თეთრი სიზმრები უფრო ხშირად გვხვდება იმ ადამიანებში, რომლებიც იძულებულნი არიან არსებობდნენ (ან ებრძოლონ) ქრონიკული დაღლილობის სინდრომს. შინაგანი ამოწურვით, ძალის უკმარისობით და სათანადო დასვენების არარსებობით, ადამიანი შეიძლება აღმოჩნდეს იმ ფაქტის წინაშე, რომ მისმა ოცნებებმა დაკარგეს ყოფილი ნათელი ფერები.
