ფსიქოლოგიაში კონფლიქტი გაგებულია, როგორც სიტუაცია, რომლის სათავეშიც არსებობს წინააღმდეგობა. მხარეთა შეხედულებები, მიზნები, სურვილები, ინტერესები შეიძლება განსხვავდებოდეს. კონფლიქტური სიტუაციის მოგვარების ხუთი ძირითადი სტრატეგია არსებობს.
რომელი გზა აირჩევს თითოეული მხარე წინააღმდეგობის მოსაგვარებლად, დამოკიდებულია ფაქტორების მთლიან ნაკრებზე. ეს მოიცავს პირად მახასიათებლებს, მიყენებული ზიანის ხარისხს, რესურსების ხელმისაწვდომობას, სტატუსს, პრობლემის სიმძაფრეს, შედეგების შეფასებას.
კონკურენციის სტრატეგია
მეტოქეობის სტრატეგია გამოხატულია კონფლიქტის ერთი მხარის მცდელობით, დააწესოს მეორეზე მისთვის სასარგებლო გამოსავალი. ეს სტრატეგია მიზანშეწონილია, თუ გადაწყვეტილება აშკარად კონსტრუქციული იქნება. ასევე, თუ ჯგუფური სარგებელი იგულისხმება და არა ინდივიდუალური.
მეტოქეობას ხშირად იყენებენ ისინი, ვისთვისაც კონკრეტული შედეგი ძალიან მნიშვნელოვანია. ასეთი ადამიანები მტკიცედ იცავენ თავიანთ პრინციპებს. მეტოქეობა ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნეს საჭირო დროის არარსებობის პირობებში უფრო ლოიალური სტრატეგიის განსახორციელებლად.
კომპრომისი და თანამშრომლობა
კომპრომისის პოვნა მოიცავს კონფლიქტის მოგვარების ორმხრივ სურვილს, რაც ერთმანეთთან ურთიერთდამოკიდებულებაა. ამავე დროს, ოპონენტები ნაწილობრივ უარს ამბობენ თავიანთ ზოგიერთ მოთხოვნაზე, მზად არიან აპატიონ და აღიარონ მოწინააღმდეგე მხარის პრეტენზიები. კომპრომისი ეფექტური იქნება, თუ თითოეული მხარე მიიღებს იმ ფაქტს, რომ მეტოქე თანასწორია.
თანამშრომლობა კონფლიქტების მოგვარების ერთ – ერთი საუკეთესო სტრატეგია. ამავე დროს, მხარეები კონსტრუქციულად განიხილავენ სიტუაციას და ერთმანეთს მოკავშირეებად თვლიან. ორივე მხარემ უარი უნდა თქვას ცრურწმენებზე, უგულებელყოს ერთმანეთის სოციალური სტატუსის განსხვავებები.
დაბინავება და თავიდან აცილება
ადაპტაციის სტრატეგია არის იძულებითი ან ნებაყოფლობითი უარი ბრძოლაზე. შემგუებელმა მხარემ შეიძლება აღიაროს თავისი შეცდომები ან პრობლემის არასერიოზულობა. ის შეიძლება დამოკიდებული იყოს მოწინააღმდეგე მხარეზე, ჰქონდეს მასთან კარგი ურთიერთობის მოთხოვნილება.
დათმობას ზოგჯერ მიმართავენ მესამე მხარის ზეწოლის ქვეშ. ასევე არსებობს კონფლიქტური სიტუაციები, რომლებიც მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს ორივე მხარეს. ამ შემთხვევაში, რომელიმე მხარემ შეიძლება დანებდეს, რომ ყველაფერი არ დაკარგოს.
თავიდან აცილების სტრატეგია გამოიხატება პრობლემის გადაჭრის თავიდან აცილებაში, როდესაც რომელიმე მხარე ცდილობს მინიმალური დანაკარგებით გამოვიდეს კონფლიქტური სიტუაციიდან. ძალზე გავრცელებულია კონფლიქტის თავიდან აცილება სხვა სტრატეგიების გამოყენებაში მრავალი ჩავარდნის შემდეგ. ამრიგად, კონფლიქტის გადაშენება იწყება.
შეიძლება ერთ – ერთმა მოწინააღმდეგემ დაიღალა კონფლიქტით, დაკარგოს სიტუაციის მოგვარების სურვილი. მას შეიძლება ამისთვის დრო გაკლდეს და თავიდან აცილებით ცდილობს დროის ყიდვას. ზოგჯერ თავიდან აცილება გამოიყენება, როდესაც საჭიროა გაუმკლავდეთ საკუთარი ქცევის სტრატეგიას.
